پایان تنش آب در سیستان و بلوچستان چگونه محقق می‌شود؟
با اجرای چهل پروژه شهری و یکهزار و هفتصد و پنجاه و یک پروژه روستایی پیش‌بینی می‌شود زمینه پایان تنش آب در استان سیستان و بلوچستان تا پایان دولت سیزدهم مهیا شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، مرور ادبیات تنش آبی در دنیا مشخص می‌کند که مسئله کمبود آب بیشتر از آنکه یک پدیده اقلیمی و خارج از دسترس بشر تلقی شود، یک مسئله مدیریتی است. به معنای دیگر در نگاه جدید شکل گرفته تحت عنوان حکمرانی موثر آب، استفاده بهینه از منابع این مایع حیات با توجه به آورد آبی همه ساله به روز شده و تلاش می‌شود با توجه به راهکارهای عمرانی و همچنین توجه ویژه به مدیریت مصرف به استناد به رفتار اجتماعی مشترکان زمینه ارتقای سطح استفاده از آب مهیا شود.
در همین راستا، همواره یکی از مهمترین کلیدواژه‌های طرح شده در مورد آب به مسئله مشترکان خانگی و آب شرب باز می‌گردد جایی که ادبیات بحران آب برای آن مطرح می‌شود اما ابعاد استفاده از این کلیدواژه مشخص نیست.
اگر بخواهیم با دقت بیشتری به مسئله آب شرب برای مشترکان خانگی نگاهی بیندازیم، باید با ادبیات نظیر تنش آبی مواجه شویم. در این شرایط تعریف تنش آبی بیان می‌کند، اگر در شهر یا منطقه‌ای مشخص میزان آب مورد نیاز مشترکان خانگی از میزان تامین بیشتر شود، در آن بازه زمانی منطقه مذکور با تنش آبی مواجه است.
طبیعتا با افزایش اختلاف منابع و مصارف، میزان تنش آبی نیز افزایش می‌یابد. در این شرایط فارغ از میزان منابع تامینی که به شرایط اقلیمی وابسته است، دو پارامتر ارتقای زیرساخت به منظور انتقال، تصفیه و توزیع منابع آب در کنار پیاده‌سازی سیاست‌های مدیریت مصرف برای کاهش مصارف از اصلی‌ترین راهبردهای حل مسئله تنش آبی به حساب می‌آید.
به معنای دیگر موضوع تنش آبی یک موضوع مدیریتی درحوزه زیرساخت و مصرف تلقی شده و امری خارج از حیطه دسترسی بشر و مرتبط با شرایط اقلیمی نخواهد. این گزاره عنوان شده عموما توسط دولت‌های گذشته به صورت وارونه بیان شده و موضوع تنش آبی مسئله‌ای گره خورده با شرایط اقلیمی عنوان می‌شود تا از این طریق توجیهی در جهت امور مغفول مانده و پیگیری نشده در حیطه مسئولیت وجود داشته باشد.
پیش‌بینی کاهش عمده تنش آبی سیستان و بلوچستان تا پایان دولت
در این راستا بررسی عملکرد نه ماهه دولت سیزدهم و متولیان آب کشور، بیانگر آن است که رویکرد گذشته در مواجه با تنش آبی کنار گذاشته شده و تلاش برای صفر شدن تنش آبی در کشور از طریق پروژه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری درحال اجرا است.
بر این اساس اخیرا معاون وزیر نیرو درحاشیه بازدید خود از استان هرمزگان خبر داد:« تا پایان دولت سیزدهم تنش آبی شهرهای کشور به صفر می‌رسد.»
این عبارت به این معنا نخواهد بود که قرار است، شرایط اقلیمی در طول چهار سال آتی از میان برداشته شود، بلکه معنا و مفهوم آن این است که دولت سیزدهم با اجرای پروژه‌های مدیریت مصرف و زیرساختی قصد دارد، زمینه حل مسئله مدیریتی تنش آبی را مهیا کند.
مدیرعامل شرکت مادر تخصصی آب و فاضلاب کشور اخیرآ در رابطه با برنامه دولت به منظور حل مسئله آب شرب عنوان کرد: «پس از مشخص شدن نقشه راه شرکت مهندسی آب وفاضلاب، همه پروژه‌های لازم درقالب پروژه‌های مدیریت مصرف، پروژه‌های اضطراری، پروژه‌های ویژه و پروژه‌های بلند مدت به منظور تامین پایدار آب شرب بهداشتی برای هر شهر ،تعیین شده و هم اکنون این پروژه‌ها در دست اجرا قرار گرفته است.»
بنا به این گزارش، خبرگزاری فارس با آگاهی از برنامه وزارت نیرو به منظور حل مسئله تامین آب شرب پایدار و با کیفیت، اقدام به پیگیری فهرست اقدامات برنامه‌ریزی شده برای شهرهای کشور کرده است.
بر همین اساس، برنامه دولت مردمی برای به صفر رساندن تنش آبی در قالب سلسله گزارشی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در اولین گزارش از روایت پروژه‌های وزارت نیرو، مسائل آبی در سه استان شرق کشور، شامل خراسان شمالی، خراسان رضوی وخراسان جنوبی مورد بررسی قرار گرفت و در دومین گزارش به سراغ مسائل استان بزرگ سیستان و بلوچستان رفتیم تا از این طریق همه استان‌های واقع در شرق کشور را پوشش دهیم.
صفر تا صد پروژه‌هایی که سیستان و بلوچستان را از معضل تنش آبی نجات می‌دهد
تاکنون برنامه‌های بسیاری برای حل مسئله آب در سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار گرفته است، طرح‌های عظیم و گران قیمتی نظیر انتقال آب از دریا، چاه‌های ژرف، طرح نیم‌لوله‌ها و سایر طرح‌های بدون ثمر اگرچه برای مردمان نجیب این استان واقع درشرق کشور آبی به همراه نداشت ، اما برای خیل گسترده دست اندرکاران این پروژه‌ها نان خوبی به همراه داشت.
درخیل عظیم پروژه‌های بی‌ثمر به منظور حل مسئله آب مردم سیستان وبلوچستان، توجه به راهکارهای تامین آب شرب به عنوان خط قرمز اجرا در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته است تا درکنار برنامه ویژه دیپلماسی آب به منظور تامین حق‌آبه هامون از افغانستان زمینه حل مسائل استان سیستان وبلوچستان مهیا شود.
در همین راستا، بررسی‌های شرکت آب و فاضلاب کشور نشان می‌دهد، هم اکنون، چهارده شهر در این استان پهناور با ناترازی منابع و مصارف آب شرب مواجه هستند. در همین راستا دولت در قالب یک برنامه عملیاتی ضمن شناسایی دقیق وضعیت چهارده شهر برنامه متناسب با حل مسئله را در قالب نقشه راه مشخص کرده است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
اولین شهری که مسئله تنش آبی برای آن وجود داشته و در بلند مدت نیز امکان تشدید آن فراهم می‌شود، مرکز استان سیستان و بلوچستان یعنی زاهدان است. بر این اساس 9 رشته پروژه عظیم برای این شهر شامل، فاز چهار پروژه آب شیرین‌کن پانزده هزار متر مکعبی شهر زاهدان، تجهیز حفرپنج حلقه چاه حفر شده در دشت حرمک، اجرای نواحی منفصل به طول چهارده کیلومتر و قطر نهصد الی هزار و دویست میلیمتر درکنار تکمیل پروژه خط دوم زابل به زاهدان، اجرای بخشی از خطوط اصلی شبکه آب زاهدان شامل ارتقا ایستگاه پمپاژ قلنبر، احداث پکیج ایستگاه پمپاژ کوی تیراندزای تا تصفیه خانه ( مخازن A به B) و اصلاح خط انتقال آن ( پمپاژ معکوس)، احداث و تکمیل مخازن شامل مخزن چهل هزار مترمکعبی مرتبط با خط دوم آب انتقالی از زابل و احداث دو مخزن ده هزار متر مکعبی در منطقه جاده‌گور بند غرب زاهدان، احداث مخزن F شهر زاهدان، ارتقای سیستم پمپاژ و توسعه شبکه مجتمع دومک و چاهزرد زاهدان، اجرای پهنه‌بندی و اصلاح و بازسازی شبکه توزیع در شهر زاهدان و جلوگیری از پمپاژ مستقیم آب به شبکه توزیع با اجرای هشت کیلومتر خط ارتباطی مخزن E و مخزن تعادلی مربوط به خط دوم آب انتقالی از زابل به زاهدان در اقطار هشتصد و هزار و دویست میلیمتر از جمله‌پروژه‌هایی است که زمینه حل مسئله تنش آبی را در این شهر را مهیا خواهد کرد.
در همین رابطه برای حل مسئله تنش آبی در شش شهر سراوان، سوران، مهرستان، سیرکان، خاش و تفتان نیز به ترتیب پروژه‌های بررسی و حفر پنج حلقه چاه جدید در منطقه حدفاصل گشت تا سراوان به همراه اجرای خطوط جمع‌آوری و انتقال به مخزن، اجرای پهنه‌بندی، برنامه اصلاح و بازسازی شبکه توزیع برای دو شهرستان سوران و زابلی، حفر پنج حلقه جدید در منطقه حق آباد شمسر و اجرای خطوط انتقال به منظور آبرسانی به شهر سیرکان و شصت و نه روستای مسیر، تجهیز دو حلقه چاه و اجرای خط انتقال از منطقه کلچات تا شهر خاش به طول سی کیلومتر، مخزن خاش بیست و پنج هزار مترمکعبی، تهیه و اجرای خطوط اصلی آب بر شهر خاش به طول تقریبی چهار کیلومتر و به قطر ششصد میلیمتر چدن و حفر و تجهیز و اجرای خطوط انتقال یک حلقه چاه جدید در منطقه گوهرکوه به منظور رفع تنش آبی مجتمع شصت روستایی گوهرکوه در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته است.
همچنین پروژه‌های حفر یک حلقه چاه برای حل موضوع شهر اسپیکه، تکمیل خط انتقال آب به طول بیست و پنج کیلومتر و قطر سیصد میلیمتر و اجرای خط برق فشار متوسط جهت مجتمع آبرسانی سفیدآبه به همراه انجام مطالعات و برنامه‌ریزی به منظور استفاده از چاه‌های ژرف حفر شده برای رفع کمبود آب شرب در شهر نیمروز و رفع کمبود مخازن ذخیره در شهرهای راسک، قصر‌قند ، محمد‌آباد، بنجار، زابل، نوک‌آباد، پیشین، گشت و جالق در شهر بنجار در حال اجرا است.
با توجه به گزارش موجود، در شهر چابهار، حل مسئله آب مردم در قالب چهار سر فصل پروژه تحت عنوان، تکمیل خط انتقال آب از سد زیردان به چابهار با اولویت قطعه سه‌راهی پلیس راه تا تصفیه‌خانه، اجرای پهنه‌بندی، برنامه اصلاح و بازسازی شبکه توزیع مخزن ذخیره پانزده هزار مترمکعبی چابهار و مخزن ده هزار مترمکعبی تعادلی و اجرای خطوط اصلی آب بر شهر چابهار به طول تقریبی ده کیلومتر و به اقطار چهارصد تا هزار میلیمتر چدن به منظور حل مسئله تنش آبی پیگیری می‌شود.
از طرفی 6 عنوان پروژه رفع کمبود مخازن ذخیره در شهرهای راسک، قصر‌قند، محمد‌آباد، بنجار، زابل، نوک‌آباد، پیشین، گشت و جالق، افزایش ظرفیت تصفیه‌خانه سیستان، اصلاح و بازسازی تصفیه‌خانه زابل، زاهدان و زهک، خرید سیستم ازن زنی و هوادهی تصفیه‌خانه سیستان، حفر بیست حلقه چاه آب شرب جدید در دشت حرمک به منظور تامین آب اضطراری شهرها و روستاهای سیستان، تهیه و اجرای خطوط اصلی آب بر شهر زابل به طول تقریبی پنج کیلومتر و به قطر هزار میلیمتر چدن نیز برای حل مسئله تنش آبی زابل اجرا می‌شود.
در نهایت نیز دو شهر کنارک و زهک، درقالب پروژه‌های اجرای پهنه‌بندی، برنامه اصلاح و بازسازی شبکه توزیع، اجرای خط انتقال پمپاژ آب مجتمع روستایی بندینی به طول هفت کیلومتر و به قطر سیصد و پنجاه میلیمتر، تهیه و اجرای خطوط اصلی آب بر شهر کنارک به طول تقریبی پنج کیلومتر و به اقطار چهارصد تا هفتصد میلیمتر چدن، اصلاح و بازسازی تصفیه‌خانه زابل، زاهدان و زهک، خرید سیستم ازن زنی تصفیه‌خانه زهک، جایگزینی سامانه گندزدایی گاز کلر تصفیه خانه آب روستایی زهک با سامانه نوین گندزدایی الکترولیز نمک طعام، تکمیل عملیات اجرایی خط انتقال آب خام از چاه نیمه شماره 3 به تصفیه خانه زهک (روستایی) و استفاده از ظرفیت آبگیر طرح آبرسانی به شهرهای سیستان به سمت پایان دوران تنش آبی تا پایان دولت سوق می‌دهد.
آبرسانی به یکهزار و هفتصد و پنجاه و یک روستای استان سیستان و بلوچستان
به گزارش فارس، برنامه‌ریزی دولت برای تامین آب شرب سیستان و بلوچستان به پروژه‌های شهری ختم نشده و توسعه زیرساخت روستایی نیز جزء اساسی از برنامه دولت است.
بر این اساس ، در قالب برنامه ارتقای شاخص‌های آبرسانی کشور به نود و پنج درصد تحت عنوان پروژه بزرگ جهاد آبرسانی، تامین منابع آب هزار و هفتصد و پنجاه و یک روستای واقع در استان سیستان و بلوچستان در دستور کار قرار گرفته و این پروژه‌ها هم اکنون در مرحله آغاز عملیات اجرایی قرار دارند.
با توجه به جزئیات بیان شده در استان سیستان و بلوچستان معضل تنش آبی در قالب پیگیری چهل پروژه شهری و یکهزار و هفتصد و پنجاه و یک پروژه روستایی پیگیری می‌شود تا بتوان زمینه تامین آب شرب پایدار و بهداشتی را تا پایان دولت مردمی برای این روستاها فراهم کرد.