ایرنا از طرح‌های انتقال آب دریا گزارش می‌دهد؛
خلیج فارس، کدام استان‌ها را سیراب می‌کند؟ نگاهی به طرح‌های انتقال آب دریا به فلات مرکزی
استان‌ها- ایرنا– گسترش خشکسالی، باعث وقوع بحران در تامین آب بخش آشامیدنی، کشاورزی و صنعت در برخی استان‌های مرکزی کشور شده و بنابراین با توجه به محدودیت منابع آبی داخل کشور، طرح انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به فلات مرکزی در دستور کار قرار گرفته است.
به گزارش گروه اخبار استان‌های ایرنا، چالش کم آبی در کشور به مرحله بحرانی رسیده به طوری که علاوه بر بروز مشکل در تامین آب آشامیدنی، برخی فعالیت های کشاورزی و فعالیت صنایع متوقف شده و به پدیده مهاجرت از روستا به شهر نیز دامن زده است.
برای رفع معضل کم آبی و خسکسالی، راهکارهای مختلفی ارایه شده که ویژگی مشترک بیشتر این راهکارها، تمرکز بر استفاده بیشتر از منابع آبی محدود کنونی است که باعث فشار بیشتر بر این ذخایر و تشدید روند خشکی می شود.
با توجه به کمبود منابع آبی داخلی، در سال های اخیر پیشنهادهایی برای انتقال آب دریا به داخل کشور مطرح شده است. ساحل طولانی ایران در خلیج فارس و دریای عمان فرصتی را فراهم آورده تا برای استفاده از منابع آبی گسترده در جنوب کشور برنامه ریزی شود.
شدت خشکسالی در کشور در سال های اخیر به حدی رسیده است که اقدام به اولویت بندی تحویل آب شده و بر این اساس، آب آشامیدنی در اولویت قرار گرفت و آب بخش صنعت در اولویت آخر قرار گرفته که این موضوع سبب شده، تا طرح های توسعه واحدهای بزرگ صنعتی در داخل کشور، متوقف شود.
در این راستا، طرح انتقال آب دریا به داخل کشور با سرمایه گذاری واحدهای بزرگ صنعتی در دستور کار قرار گرفته که نتیجه آن، احداث خط اول انتقال آب کشور در سال ۱۳۹۹ بوده است. قرار است سایر طرح های انتقال آب نیز به تدریج اجرا شده و بخشی مهمی از آب مورد نیاز استان‌های کم آب شرقی و مرکزی کشور از طریق دریای عمان و خلیج فارس تامین شود. این گزارش نیم نگاهی به پیشرفت فیزیکی این طرح ها در استان های هدف دارد:
سابقه ۷۰ ساله شیرین‌سازی آب دریا توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس
بر اساس گزارش‌ها، بیش از ۸۵۰ آب شیرین کن در منطقه خلیج فارس مشغول فعالیت دارند که ۲۵ مورد آنها آب شیرین کن‌های بزرگ با ظرفیت بیش از ۱۰۰ هزار مترمکعب در شبانه روز است.
در منطقه خلیج فارس ۶۷ سال پیش، کویت نخستین آب شیرین ها را نصب و استفاده کرد. سپس بقیه کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز استفاده از آب شیرین‌کن ها را آغاز کردند.
آغاز انتقال آب دریا به استان‌های مرکزی از سال ۹۹
نخستین پروژه انتقال آب خلیج فارس به عنوان طولانی ترین خط انتقال آب در کشور در سال۱۳۹۹ به طول حدود ۸۰۰ کیلومتر از غرب بندرعباس افتتاح شد که از سه استان هرمزگان، کرمان و یزد می‌گذرد.
بر این اساس، مرحله نخست پروژه انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی ایران به طول ۳۰۵ کیلومتر از بندرعباس به سیرجان با اعتبار ۱۶۳ هزار میلیارد ریال در آبان ۹۹ افتتاح شد. مرحله دوم این طرح نیز به مقصد استان‌های مرکزی کشور، مس سرچشمه کرمان و چادرملو و یزد به طول ۵۲۰ کیلومتر و هزینه یکهزار و ۲۰۰ هزار میلیارد ریال در ۲۴ اسفندماه ۹۹ مورد بهره برداری قرار گرفت.
بر اساس برنامه پیش بینی شده، قرار است همزمان خط دوم نیز به طول یکهزار و ۵۵۰ کیلومتر از همین مسیر از هرمزگان به استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی برود که البته در آینده، اجرایی خواهد شد.
پیشنهاد انتقال آب خلیج فارس و دریای عمان به ۱۷ استان
بر اساس گزارش ها، با توجه به کمبود شدید منابع آبی، پیشنهاد انتقال آب دریا به ۱۷ استان برای تامین نیاز بخش های مختلف به ویژه صنعت، مطرح شده است.
البته تاکنون برای انتقال آب به هفت استان هرمزگان، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد، اصفهان و سیستان و بلوچستان، تصمیمات نهایی اتخاذ شده و وارد مرحله مطالعات تکمیلی و اجرا شده است. تاکنون برای انتقال آب به هفت استان هرمزگان، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد، اصفهان و سیستان و بلوچستان، تصمیمات نهایی اتخاذ شده و وارد مرحله مطالعات تکمیلی و اجرا شده است
قطعی شدن انتقال آب به ۷ استان
طرح انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس قرار است در گام نهایی، منابع آبی جدید هفت استان هرمزگان، کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد، اصفهان و سیستان و بلوچستان را تامین کند. برای اجرای این طرح‌ها حدود سه‌هزار و ۷۰۰ کیلومتر لوله گذاری خواهد شد که آب خلیج فارس و دریای عمان را به هفت استان تعیین شده، منتقل می‌کند.
پروژه های انتقال آب که از استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان آغاز می شود قرار است در طول مسیر خود به سوی استان های مرکزی و شرقی، علاوه بر توسعه صنایع گلخانه‌ای، آب مورد نیاز واحدهای صنعتی و معدنی بزرگ این استان‌ها را نیز تامین خواهد کرد.
جزییات برنامه احداث ۴ خط انتقال آب خلیج فارس و دریای عمان
تاکنون چهار پروژه احداث خط لوله انتقال آب از سواحل جنوبی کشور، تعریف شده است که مبدا آنها از استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان خواهد بود.
خط نخست، آب خلیج‌فارس را به استان‌های هرمزگان، کرمان و یزد منتقل می‌کند که در سال ۱۳۹۹ افتتاح شد. این طرح در فازهای یک، دو و سه به طول ۸۲۰ کیلومتر، با ۱۲ ایستگاه پمپاژ، با حجم سرمایه‌گذاری ۲۰ هزار میلیارد تومانی اجرا و افتتاح شده است.
در خط دوم، انتقال آب خلیج‌فارس به استان‌های کرمان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی پیش‌بینی شده است. این طرح به طول یکهزار و ۵۵۰ کیلومتر با ۱۸ ایستگاه پمپاژ آب، با سرمایه‌گذاری ۴۷ هزار میلیارد تومانی اجرایی شده و برای ۳۰ هزار نفر اشتغال‌زایی به دنبال دارد. تاریخ پایان این طرح سال ۱۴۰۴ پیش بینی شده بود که باتوجه به عقب ماندگی طرح بعید است که در موعد مقرر به بهره برداری برسد.
در خط سوم، آب خلیج‌فارس به استان‌های یزد و اصفهان منتقل می‌شود. این طرح به طول ۹۱۰ کیلومتر با ۱۰ باب ایستگاه پمپاژ آب، با سرمایه‌گذاری ۳۵ هزار میلیارد تومانی اجرا شده و برای ۱۴ هزار نفر اشتغال‌زایی به دنبال دارد. تاریخ پایان این طرح نیز سال ۱۴۰۴ پیش بینی شده که آن نیز در موعد مقرر به بهره برداری نخواهد رسید.
در خط چهارم، انتقال آب دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان پیش‌بینی شده است. این طرح به طول ۸۲۰ کیلومتر با ۱۱ ایستگاه پمپاژ آب، با سرمایه‌گذاری ۳۹ هزار میلیارد تومانی اجرا شده و برای ۱۰ هزار نفر اشتغال‌زایی به دنبال دارد. تاریخ پایان این طرح نیز ۱۴۰۴ پیش بینی شده که آن نیز با توجه به تاخیر موجود، در زمان پیش بینی شد، افتتاح نخواهد شد.
سرمایه گذاری صنایع در طرح‌های انتقال آب
برآوردها نشان می‌دهد که بخش صنعت سالیانه ۹۵۰ میلیون مترمکعب آب برای مصارف خود کمبود خواهند داشت و به همین دلیل، استفاده از آب دریا یکی از ضرورت های بخش صنعت است.
به نظر کارشناسان، منابع آبی سطحی و زیرسطحی را باید تنها به مصارف آشامیدنی، کشاورزی و محیط زیست اختصاص داد و بهترین راهکار برای تامین آب صنعت، استفاده از آب خاکستری یا منابعی است که تهدید کاهش چشمگیر یا اتمام آن وجود ندارد.
در سه بخش آشامیدنی، کشاورزی و صنعت که به عنوان مصرف کنندگان منابع آبی به شمار می روند، بیشترین نیاز برای تامین آب دریا به بخش صنعت اختصاص دارد.
تامین آب آشامیدنی به دلیل اهمیت، در صدر اولویت های تامین آب کشور قرار دارد و بر این اساس، منابع آبی موجود در داخل کشور در درجه اول، به بخش آشامیدنی اختصاص می یابند و سپس سایر بخش های کشاورزی و صنعتی قرار دارند.
تامین آب مصرفی کارخانه‌های مهم صنعتی در مرکز ایران یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت‌ها در سال‌های اخیر بوده است و بر این اساس، همانند سایر کشور، طرح تامین آب از دریا در دستور کار قرار گرفته است.
اهمیت منابع آبی جدید برای بخش صنعت به حدی است که برای اجرای طرح های انتقال آب خلیج فارس به داخل کشور، صنایع بزرگ معدنی و فلزی اقدام به سرمایه گذاری کرده اند، بر این اساس، طرح بزرگ انتقال آب و راه‌اندازی پروژه آب شیرین کن یک میلیون مترمکعبی بندرعباس به عنوان بزرگترین سایت شیرین سازی انتقال آب دریا در کشور با سرمایه گذاری شرکت های بزرگ معدنی و فلزی کشور انجام شد.
شرکت های معدنی و فلزی (گل‌گهر، مس سرچشمه و چادرملو) که صنایعی آب بر محسوب می شوند به علت کمبود منابع آبی در داخل کشور، برای اجرای طرح های توسعه ای دچار مشکل شده بودند، اما دستیابی به منابع آبی دریا، فرصت توسعه این صنایع و سرمایه گذاری بیشتر توسط آنها را فراهم می کند.
افتتاح فاز یک انتقال آب در کرمان/خط دوم انتقال در نوبت انتظار
طرح انتقال آب در استان کرمان در ۲ فاز تعریف شده که فاز نخست آن در سال ۱۳۹۹ افتتاح شد، اما فاز دوم هنوز به بهره برداری نرسیده است.
در فاز نخست، آب خلیج فارس به صنایع بزرگ استان یعنی شرکت معدنی و صنعتی گل گهر و مس سرچشمه رسید. قطعه اول از فاز یک این طرح شامل تاسیسات نمک زدایی در بندرعباس و خط لوله بود که به طول۳۰۰ کیلومتر تا محدوده مجتمع معدنی و صنعتی گل گهر آغاز به کار کرد.
ظرفیت انتقال آب این طرح ۴.۴ مترمکعب آب در ثانیه است که ۷ ایستگاه پمپاژ و ۹ مخزن با حجم ۱۸۵ هزار متر مکعب برای آن در نظر گرفته شده است، این قطعه در آبان ۱۳۹۹ افتتاح شد.
قطعه دوم این خط لوله نیز از مجتمع گهر سیرجان تا صنایع معدنی سرچشمه به طول ۱۵۰ کیلومتر در اسفند ۱۳۹۹ به بهره برداری رسید که با ظرفیت ۳ مترمکعب در ثانیه دارای ۴ ایستگاه پمپاژ و ۴ مخزن به حجم ۸۰ هزار متر مکعب است.
فاز دوم احداث خط انتقال آب برای تامین آب شرب کرمان و برخی شهرهای شمالی استان هنوز به بهره برداری نرسیده است. فاز دوم در مرحله خرید لوله و اجرا قرار دارد.
بر اساس طرح اضطراری تامین آب کوتاه مدت شهرهای کرمان و رفسنجان از سامانه انتقال آب از خلیج فارس به صنایع جنوب شرق کشور در قالب طرح آبرسانی به شهرهای شمالی استان کرمان، ظرفیت انتقال یک هزار لیتر بر ثانیه آب، وجود خواهد داشت.
هدف از این طرح، انتقال آب شرب به شهرهای کرمان و رفسنجان از سامانه انتقال آب به صنایع جنوب کشور به میزان ۳۰ میلیون مترمکعب در سال است.
طول خط اصلی این طرح، ۱۴۵ کیلومتر است که دو واحد ایستگاه پمپاژ و دوم مخزن برای آن پیش بینی شده است.
تامین آب آشامیدنی برخی شهرهای استان هرمزگان
استان هرمزگان به عنوان مبدا فاز نخست خط لوله انتقال آب کشور، برای تامین آب بخشی از شهرهای خود از آب این طرح استفاده می کند.
حدود ۴۰ هزار مترمکعب آب در فاز نخست در این استان مورد استفاده قرار گرفت. با صدور مجوز خرید تضمینی ۴۰ هزار مترمکعبی آب تولیدی از سوی وزارت نیرو، مردم شهرستان خمیر از این آب بهره مند شدند. مجوز صادر شده برای خرید تضمینی توسط وزارت نیرو، امکان استفاده از آب انتقالی در شهرستان های خمیر، بندرعباس و روستاهای آن منطقه را فراهم کرد.
پیشرفت ۵۳ درصدی مطالعات انتقال آب به خراسان جنوبی
استان خراسان جنوبی از استان های کم آب کشور به شمار می رود که برای اجرای طرح های صنعتی و آشامیدنی نیاز به منابع جدید آبی دارد. در سفر آیت الله سید ابراهیم رییسی به استان خراسان جنوبی نیز وی بر تامین سریع آب مورد نیاز این استان از منابع مختلف از جمله انتقال آب از دریای عمان تاکید کرد.
رییس جمهور که نوزدهم شهریور پارسال به استان خراسان جنوبی رفت، در بدو ورود به شهرستان طبس در جمع خبرنگاران گفت: مساله آب مشکل بسیاری از استان‌های کشور است و این موضوع را در دولت به‌صورت ویژه دنبال می‌کنیم.
رییس دولت سیزدهم در این ارتباط از راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت گفت و افزود: «اقدامات کوتاه‌مدت را می‌توان در استان دنبال کرد، اما راهکارهای بلندمدت از جمله انتقال آب از دریای عمان را می‌توان به صورت بلندمدت پیگیری کرد، البته نه اینکه خیلی طولانی شود که مردم ناامید شوند.»
مدیرعامل شرکت تامین آب صنایع و معادن به عنوان مجری طرح انتقال آب به خراسان جنوبی در گفت گو با خبرنگار ایرنا درباره آخرین وضعیت اجرای این طرح گفت: مطالعات اجرای خط دوم انتقال آب از خلیج فارس به استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی تاکنون ۵۳ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
محمدحسن اسدی افزود: آخرین وضعیت عملیات اجرایی خط دوم انتقال آب از خلیج فارس در محور شریف آباد – تربت حیدریه (خراسان رضوی) ۱۹.۶ درصد پیشرفت فیزیکی و عملیات انشعاب سنگان (خراسان رضوی و بخشی از خراسان جنوبی) ۴ درصد پیشرفت فیزیکی تاکنون دارد.
وی گفت: نقشه برداری کل مسیر خط دوم، ۷۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و عملیات ژئوتکنیک (خراسان رضوی) دارای ۱۲ درصد پیشرفت فیزیکی است.
اسدی اظهار داشت: طول خط دوم لوله انتقال آب از خلیج فارس به استان های کرمان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی حدود هزار و ۳۰۰ کیلومتر است که طبق برنامه زمان‌بندی بناست تا افق ۱۴۰۴، معادل ۲۳۰ میلیون متر مکعب آب را با هدف تامین آب پایدار برای صنایع استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی تامین کند که از این مقدار ۶۰ میلیون متر مکعب سهم خراسان جنوبی است.
وی طول خط این لوله در خراسان جنوبی را ۳۰۱ کیلومتر اعلام کرد. با اجرای این طرح، آب مورد نیاز خراسان جنوبی در بخش صنایع، معادن و کشاورزی صنعتی تامین خواهد شد.
انتقال سالانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب سالانه از دریای عمان به سیستان و بلوچستان
استان سیستان و بلوچستان در سال های اخیر با مشکلات زیاد خشکسالی دست به گریبان بوده که برای حل این معضل، طرح آبرسانی از دریای عمان در دستور کار قرار گرفته است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در زاهدان گفت: در طرح انتقال آب از دریای عمان برنامه این است که بیش‌از ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب سالانه به این استان انتقال داده شود اما هم‌اینک مجوز ۱۰۰ میلیون متر مکعب گرفته شده است.
منصور بیجار اظهار داشت: پروژه انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان در حال انجام است و شرکت اینباسکو در حال انجام کارهاست. وی افزود: به منظور انتقال آب از دریای عمان، اسکله آبگیر از طریق اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان به شرکت اینباسکو تحویل داده شده است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار سیستان و بلوچستان تصریح کرد: خط انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان از چابهار شروع می شود و به سایر شهرهای این استان ادامه پیدا می کند که اکنون کارهای مقدماتی زاهدان تا ایرانشهر انجام شده و مسیرسازی سایر شهرها نیز در حال انجام است.
وی بیان کرد: در طرح انتقال آب از دریای عمان پیش بینی شده که چهارساله آب به زاهدان برسد ولی مسائل اجرایی هم وجود دارد و امکان دارد در صورت فراهم شدن شرایط، این آب زودتر به زاهدان برسد.
بیجار اظهارداشت: مجموعه های مجری در اجرای پروژه انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان همزمان آبگیرها و دستگاه‌های‌شان را مستقر می‌کنند و اگر بخشی از تاسیسات فراهم شود احتمالا از سال بعد، شهرهایی که در مسیر قرار دارند مثل چابهار زودتر تامین آب برایشان انجام شود.
وی بیان کرد: در زمینه تخصیص آب انتقالی از دریای عمان به بخش های صنعت، آشامیدن و کشاورزی محدودیتی وجود ندارد، اما تاکنون بخش صنعت درنظر گرفته شده و برای بخش آشامیدنی موقعی که قیمت تمام شده مشخص و خرید تضمینی با وزارت نیرو به نتیجه برسد وضعیت این بخش نیز مشخص می‌شود و پس از آن تامین آب بخش کشاورزی در دستور کار قرار می گیرد.
سهمیه ۴۰۰ میلیون مترمکعبی استان فارس از آب خلیج فارس
پیگیری خبرنگار ایرنا در استان فارس نشان می دهد برای اخذ مجوز تخصیص آب، اقدامات لازم انجام شده است که بر اساس آن، در گام نخست یک شرکت خصوصی در سال های قبل مجوز حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعب درخواست کرده بود که تخصیص آن را نیز از وزارت نیرو گرفت.
اما به دلیل اینکه اقدامات اجرایی و مطالعات انجام نشده بود، مجوز تخصیص اولیه باطل شد، البته مسوولان استان فارس دوباره پیگیری کردند تا تخصیص جدیدی بگیرند. از طرف وزارت نیرو در مجموع ۴۰۰ میلیون متر مکعب سهمیه آب در سال به استان فارس داده شده که قرار است از سه محور شرق، غرب و میانی به استان منتقل شود.
در حال حاضر، یک شرکت نیز از وزارت نیرو حدود ۱۳۵ میلیون متر مکعب در سال مجوز اخذ کرده که بخشی از همان ۴۰۰ میلیون متر مکعب آبی است که سالانه به استان فارس اختصاص داده شده است.
بررسی ها نشان می‌دهد که عملیات اجرایی این بخش آغاز شده و در گام اول قرار است که آب شیرین‌کن هایی که سایت اجرایی آن ها مشخص شده در کنار ساحل احداث شود. پس از آن آب شیرین شده به شهرستان‌های جنوبی استان منتقل می‌شود که بیشتر آب انتقالی توسط بخش صنعت خریداری خواهد شد و اندکی هم به شرب اختصاص داده می‌شود.
بخشی از این ۱۳۵ میلیون متر مکعب در شهرستان های جنوبی و بخشی نیز به بخش مرکزی استان منتقل می‌شود.
با توجه به اینکه که اجرای اینگونه پروژه ها زمان‌بر است، بهای تمام شده تابع ضوابط، مقررات و شرایطی است که به قیمت تجهیزات و سایر مباحث اجرایی بستگی دارد. به دلیل اینکه این طرح ها توسط بخش خصوصی اجرا می شود، آبی که تحویل مصرف کننده می شود بر اساس بهای تمام شده خواهد بود.
طرح های انتقال آب، توسط بخش خصوصی اجرا می شود، بنابراین آبی که تحویل مصرف کننده می شود بر اساس بهای تمام شده خواهد بود. آب دریا به طور طبیعی گران است و صنایعی که از این آب استفاده می کنند، باید قدرالسهم آب در بهای تمام شده محصولاتشان پایین باشد. به طور قطع، هزینه صنایع در صورت استفاده از آب دریا، نسبت به آبی که اکنون مصرف می کنند، بیشتر خواهد شد.
پیشنهاداتی نیز برای کمک دولت به اجرای این پروژه ارائه شده تا بخشی از هزینه‌های مربوط به بسترسازی یا اجرای خطوط اصلی انتقال را دولت تامین کند و بخش های دیگر نیز توسط بخش خصوصی یا مصرف کننده‌ها تامین شود تا در فاز نخست پروژه به اقتصاد صنایعی که در مسیر هستند فشار وارد نشود. اما در گام های بعدی صنایع باید تکنولوژی های مربوط به استفاده از آب مصرفی را ارتقاء دهند تا به شکل بهتری از آب استفاده کنند.
هدف این طرح در فاز نخست رساندن آب به لامرد و مُهر از طریق خط میانی است و پس از آن از محورهای شرق و غرب به سایر نقاط استان منقل خواهد شد. از شهر شیراز تا شمال استان نیز از باند تاسیساتی مسیر آزادراه شیراز- اصفهان برای انتقال آب تا شمال فارس استفاده خواهد شد و اگر نیاز باشد بر اساس نیازی که صنایع استان اصفهان ارائه خواهند داد این خط تا اصفهان هم ادامه پیدا خواهد کرد.
خط لوله‌ای که در این طرح نصب می‌شود (از لامرد فارس به سمت پارسیان هرمزگان به طول ۶۷ کیلومتر) ظرفیت انتقال آب به میزان ۶۰ میلیون متر مکعب را دارد که ۱۵ میلیون متر مکعب آن در لامرد و مهر و بخشی هم در پارسیان برای استان هرمزگان قابل تامین است. اما در گام بعدی تا میزان ۲۹۰ میلیون متر مکعب این آب به استان فارس منتقل خواهد شد. پیگیری های ایرنا نشان می دهد که زمان اجرای پروژه انتقال آب خلیج فارس به استان فارس به استقبال صنایع و مصرف کنندگان در مسیر و همچنین تامین بخشی از هزینه خرید آب توسط وزارت نیرو بستگی دارد.
زمان اجرای پروژه انتقال آب خلیج فارس به استان فارس به استقبال صنایع و مصرف کنندگان در مسیر و همچنین تامین بخشی از هزینه خرید آب توسط وزارت نیرو بستگی دارد. بر اساس برنامه ریزی انجام شده، بیشتر آب منتقل شده به این استان برای مصرف صنعت خواهد بود که صنایع بزرگی که استان فارس دارد از این آب استفاده خواهند کرد.
همچنین در حوزه کشاورزی نیز آن بخشی که کم آب‌بر و پربازده باشد می تواند از این آب انتقالی استفاده کنند، بخشی از این آب نیز جهت مصرف شرب به شهرهای مسیر تخصیص داده خواهد شد. در حال حاضر عملیات لوله گذاری از لامرد به پارسیان در استان هرمزگان طبق برنامه در حال انجام است.
صنایع استان اصفهان در انتظار آب سواحل جنوبی کشور
هنوز اجرای عملیات فیزیکی احداث خط لوله انتقال آب دریا در استان اصفهان آغاز نشده است، بر اساس پیگیری های صورت گرفته از ایرنا در اصفهان، فقدان انسجام کامل در استان و وقفه در تصمیم‌گیری‌ها سبب شده که از سال ۹۹ تاکنون عملیات اجرایی انجام نشود.
البته این روزها زمزمه‌هایی مبنی بر فعالیت بیشتر برای اجرای پروژه به گوش می‌رسد تا جایی که معاون امور عمرانی استانداری اصفهان گفته طرح انتقال آب از خلیج‌فارس به استان متوقف نشده بلکه قوی‌تر از قبل در حال اجراست.
مهران زینلیان تاکید کرده است: جلسات و مذاکرات متعددی درباره این طرح انتقال آب برگزارشده است و تغییر مدیرعامل شرکت آب صفه که وظیفه انتقال آب خلیج‌فارس به اصفهان را بر عهده دارد، سبب خواهد شد که پروژه بهتر پیگیری شود.
از سوی دیگر آنطور که سید محمود حسینی مدیرعامل سابق شرکت آب صفه اظهار داشت، علت تأخیر در اجرای پروژه، همکاری کردن شرکت تأمین آب خلیج‌فارس به‌عنوان مجری اصلی طرح، درخواست مبالغ بسیار بالا برای تحویل آب و نبود نظارت در سطح کلان بوده است.
از سوی دیگر مدیرعامل فعلی شرکت آب صفه درباره چرایی اجرا نشدن طرح تاکنون گفت: تردید در تصمیمات استانی درباره اجرا یا اجرا نشدن طرح، دلیل توقف آن بوده است.
فرهاد قادریان در گفت‌وگو با ایرنا تصریح کرد: پس از آغاز عملیات اجرایی طرح انتقال آب خلیج‌فارس و دریای عمان به چند استان در سال ۹۹، در استان اصفهان اجماع برای اجرای این طرح و یا طرح‌های دیگر صورت نگرفت و به همین دلیل تاکنون فعالیت فیزیکی انجام‌نشده است.
وی افزود: مطالعات طرح بالای ۵۰ درصد پیشرفت دارد اما در بخش اجرا و لوله‌گذاری در بخش مربوط به استان اصفهان هنوز کار عملی انجام‌نشده است.
مدیرعامل شرکت آب صفه درباره مسیر احداث خط لوله انتقال گفت: اگر منبع تامین آب، دریای عمان باشد، مسیر دریای عمان- سیریک استان هرمزگان- سیرجان- کرمان- شهر بابک- شهرستان خاتم- شهرستان ابرکوه- جنوب تالاب گاوخونی در استان اصفهان و توزیع بین صنایع، انتخاب می‌شود.
وی ادامه داد: اگر خلیج‌فارس به‌عنوان منبع نهایی لحاظ شود، مسیر انتقال خلیج فارس-بندرعباس- حاجی آباد استان هرمزگان-سیرجان- کرمان- شهر بابک- شهرستان خاتم- شهرستان ابرکوه- جنوب تالاب گاوخونی در استان اصفهان، احداث خواهد شد.
قادریان درباره پیشرفت فیزیکی پروژه خاطرنشان کرد: اگر مسیر خط انتقال سیرجان که با بقیه استان‌ها مشترک است لحاظ شود ۲۰ درصد پیشرفت حاصل‌شده اما بخشی که مختص استان اصفهان است پیشرفت صفر درصدی دارد زیرا هیچ لوله‌گذاری انجام‌نشده است.
وی رقم برآورد هزینه و بودجه موردنیاز را حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: زمان‌بندی اجرای طرح و افتتاح پروژه در صورت تأمین اعتبار تا سال ۱۴۰۳ خواهد بود.
به گفته مدیرعامل شرکت آب صفه، حجم انتقال آب دریا به استان ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال و مصرف آن فقط برای صنایع استان است.
تامین آب استان یزد از ۲ منبع دریای عمان و خلیج فارس
آب مورد نیاز بخش صنعتی و غیر صنعتی استان یزد قرار است از دو مسیر خلیج فارس و دریای عمان تامین شود. طرح انتقال آب خلیج فارس در سال ۱۳۹۹ با انتقال خط انتقال آب از استان هرمزگان، کرمان و یزد اجرا و اهداف پیش‌بینی شده محقق شد. بر اساس این طرح، آب خلیج فارس به چادرملو رسید.
طرح دوم مربوط به انتقال آب از دریای عمان است که سهمیه آبی نیز برای این استان در نظر گرفته شده، مطالعات این خط انتقال آب در حال انجام بوده، اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است. تامین آب برخی شهرستان ها مانند اردکان از جمله اهداف این فاز است. به علت بار مالی زیاد و عدم امکان فاینانس طرح با شرکت های خارجی به دلیل تحریم ها، هنوز نحوه اجرای طرح و محل تامین اعتبار آن مشخص نیست.
پیش‌بینی بهره‌برداری از طرح انتقال آب به خراسان رضوی تا ۵ سال آینده
طرح شیرین سازی و انتقال آب از سواحل بندر چابهار به سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی به عنوان یک اَبَر طرح در سطح کشور معرفی شده است.
برای انتقال آب به خراسان رضوی، خط لوله دیگری نیز از استان یزد پیش بینی شده بود که به نظر می رسد طرح انتقال از مسیر استان سیستان و بلوچستان به خراسان جنوبی و سپس خراسان رضوی، امکان پذیرتر باشد.
عملیات اجرایی طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ آغاز شد، این در حالی است. طبق تفاهمنامه های منعقد شده، آب انتقالی به استان‌های خراسان رضوی و جنوبی در بخش صنعت و خدمات به مصرف خواهد رسید اما برای سیستان و بلوچستان جهت تامین آب شرب پیش بینی شده است. مطالعات طرح انتقال آب از سواحل چابهار به استان‌های شرقی کشور در سال ۱۳۹۵ از سوی وزارت نیرو به شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی واگذار شد.
این طرح بزرگ توسط بخش خصوصی شرکت تامین آب صنایع و معادن (ایمواسکو) در حال اجراست که هزینه اجرای آن حدود ۲.۵ میلیارد یورو برآورد شده است که در افق طرح، انتقال آب از چابهار به مشهد دست‌کم حدود پنج سال به طول می‌انجامد. در مرحله نخست اجرای طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور، سهم خراسان رضوی ۱۲۰ میلیون متر مکعب، سهم استان سیستان و بلوچستان ۲۲۸ میلیون متر مکعب و سهم خراسان جنوبی ۶۰ میلیون متر مکعب در سال تعیین شده است.
در قالب اجرای این طرح طول خط انتقال از مسیر مشهد تا چابهار یک هزار و ۵۱۵ کیلومتر پیش بینی شده است که در حال حاضر عملیات اجرایی خط انتقال مسیر مشهد تا مُلک آباد در حال اجراست. تولید لوله های مورد استفاده در عملیات عملیات اجرایی طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ آغاز شد، این در حالی است که طبق تفاهمنامه های منعقد شده است.
عملیات اجرای لوله گذاری این طرح در خراسان رضوی فاصله ملک آباد و تربت حیدریه به طول ۱۲۳ کیلومتر و هم چنین عملیات اجرای لوله گذاری از سنگان خواف به قاین به طول ۱۳۸ کیلومتر و همپنین در ناحیه تونل پاسگاه کامه واقع در تربت حیدریه به طول ۱۸۰۰ متر در حال انجام است.
هم اکنون حدود ۱۰ درصد از عملیات اجرایی این پروژه در استان خراسان رضوی به سرانجام رسیده و ۹۰ درصد از آن باقی مانده است. این در حالی است که پیشرفت فیزیکی پروژه انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور در سه استان اکنون از پیشرفت فیزیکی ۲ درصد برخوردار است.