شیرین سازی آب در روزگار خشکسالی ،خزر کام تشنه گلستان را سیراب می کند
گرگان- با تشدید خشکسالی و کاهش منابع آب در دسترس، مدیران گلستان تصمیم دارند با استفاده از فناوری شیرین سازی آب دریای خزر، بخشی از نیاز استان را در بخش شرب تامین کنند.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- اعظم محبی: نام استان گلستان با سرسبزی و جنگل‌های فراوان گره خورده و کمتر کسی است که نام آن را بشنود و بپذیرد که این استان سرسبز شمالی با پدیده خشکسالی روبرو است. اما رویداد کم آبی در سال‌های اخیر در گلستان آغاز شده و امسال خود را بیشتر نشان داده است. شدت این کم آبی به حدی است که مردم مرکز استان در سال جاری با قطعی‌های مکرر آب روبه‌رو شده اند، به گونه‌ای که در برخی از محلات بهره‌مندی از آب آشامیدنی به کمتر از نصف روز رسید.
هرچند که با به مدار آوردن برخی از چاه‌های کشاورزی یا چاه‌های ادارات و بخش خصوصی این چالش کمتر شده اما در درازمدت به برنامه‌های جدی تری نیاز است. البته در سایر مناطق استان از شرق تا غرب شرایط مشابه حاکم است و کاهش نزولات جوی منجر به افت تراز آبی زیر سطحی شده و فعالیت ۳۸ هزار چاه مجاز و غیرمجاز این امر را تشدید کرده است.
این مباحث سبب شد تا مدیران استان به فکر منابع آبی جایگزین یا روش‌های بهینه مصرف باشند از جمله راهکارهای پیشنهاد شده توسط کارشناسان، تأمین آب شرب از طریق شیرین سازی آب دریای خزر است.
بر اساس پیشنهاد کارگروه سازگاری با خشکسالی استان مقرر شد میلیون‌ها متر مکعب از آب دریای خزر برای مصارف شرب، شیرین شده و وزارت نیرو با شیرین‌سازی ۳۲ میلیون متر مکعب از دریا موافقت کرد.
تمام ملاحظات در نظر گرفته شود
یک کارشناس محیط زیست در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: خشکسالی امسال در گلستان در نیم قرن اخیر بی سابقه بوده و منابع آبی در دسترس را به حداقل رسانده است.
سید محمد فیروزنیا افزود: هرچند مردم و مدیران تلاش کردند با راه حل های جایگزین و مصرف بهینه برای جبران کاهش منابع آب اقداماتی انجام دهند اما این موضوع به تنهایی نمی‌تواند افت منافع آبی را جبران کند لذا استفاده از آب‌های نامتعارف همانند پساب‌های تصفیه شده، استفاده از آب باران و در سطح کلان‌تر مباحثی همچون شیرین سازی آب دریا مورد توجه قرار گرفت.
وی ادامه داد: در هفته‌های اخیر وزارت نیرو با شیرین سازی آب دریای خزر موافقت کرد که قبل از اجرای آن باید تمام مباحث اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی آن ارزیابی شود.
فیروزنیا گفت: استحصال آب از دریای خزر یقیناً در فعالیت اقتصادی ساحل نشینان و فعالان دریایی تأثیر می‌گذارد، به عنوان مثال پساب خروجی واحدهای تصفیه آب می‌تواند بر روند تولیدات مزارع پرورش ماهی در قفس و پن تأثیر منفی داشته باشد.
تمام پارامترهای کمی و کیفی پساب‌های خروجی و نحوه بازگرداندن آن به طبیعت باید مورد ارزیابی قرار بگیرد وی افزود: از دیگر مسائلی که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد تبعات زیست محیطی این پروژه است و باید تمامی پارامترهای کمی و کیفی پساب‌های خروجی و نحوه بازگرداندن آن به طبیعت با دقت ارزیابی و مطالعه شود و سهل انگاری در این بخش آثار مخربی بر حیات زیستمندان آبی و آبزیان خزر بر جای می‌گذارد که شاید تا سال‌ها قابل جبران نباشد.
فیروزنیا بیان کرد: مباحث اقتصادی هم از دیگر نکات مهم در اجرای پروژه شیرین سازی آب است لذا با توجه به کاهش منابع مالی در دسترس و همچنین تحریم‌ها باید روشی انتخاب شود که با تکیه بر توان نرم و سخت افزاری بومی و با حداقل قیمت تمام شده، اجرایی شود.
وی گفت: تخصیص عادلانه آب تولیدی از این روش به شهرستان‌ها و مناطق مختلف موجود در طرح از جمله مهم‌ترین مواردی است که باید آن را لحاظ کرد.
یک سوم آب بندرترکمن از واحدهای آب شیرین کن تأمین می‌شود
فرماندار بندرترکمن هم در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: شیرین سازی آب از جمله راهکارهای اثربخش در شهرهای ساحلی است.
سید صادق شیرنگی افزود: در حال حاضر یک سوم آب شرب در بندرترکمن از طریق آب تولیدی از واحدهای آب شیرین کن این شهرستان تأمین می‌شود.
وی ادامه داد: واحد شیرین سازی آب در این شهرستان با استحصال چند هزار مترمکعب آب از چاه‌های لب شور و نیمه شور مبادرت به تولید آب برای اهالی شهرهای سیمین شهر، گمیش تپه، سیجوال و بندرترکمن می‌کند.
شیرنگی بیان کرد: در صورت همراهی مردم جهت حفر چاه در اراضی آنها امکان توسعه فعالیت‌های آب‌شیرین‌کن وجود دارد البته باید در نظر گرفت که نشست زمین هم شهرستان را تهدید می‌کند لذا باید برنامه‌های دیگری هم در دستور کار باشد.
شیرین سازی به دریا آسیب نزند
وی با اشاره به مصوبه اخیر کارگروه سازگاری با خشکسالی، گفت: برای اجرای کلان پروژه‌هایی مانند شیرین سازی آب دریا باید تمام ملاحظات و ارزیابی به ویژه در حوزه محیط زیست انجام شود.
به گفته فرماندار بندرترکمن انتقال و شیرین‌سازی میلیون‌ها مترمکعب آب دریا به طور حتم در زندگی بوم سازگان منطقه تأثیر می‌گذارد.
شیرنگی گفت: در اجرای شیرین سازی آب هم باید روشی انتخاب و اجرا شود که خسارت‌های زیست محیطی و آلودگی‌های احتمالی کمتری به همراه داشته باشد در غیر این صورت موجب پشیمانی در سال‌های آتی خواهد شد.
وی بیان کرد: دریای خزر پهنه آبی محصوری است که با دریای آزاد تبادل آبی ندارد در نتیجه حجم آب استحصالی باید به نحوی تعیین شود که به آن آسیبی وارد نکند.
فرماندار گمیشان هم به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر حدود ۱۰ درصد از روستاهای این شهرستان به وسیله تانکر آبرسانی می‌شود.
احمد دستمرد افزود: اجرای پروژه‌هایی مانند شیرین سازی آب دریا برای تأمین منابع آبی پایدار در شهرهای خشک مانند گمیشان ضروری است که البته باید در تخصیص آب تولیدی نگاه ویژه‌ای به شهرهای خشک و با منابع آبی محدود داشت.
مطالعات پروژه به زودی آغاز خواهد شد
مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان هم در خصوص این پروژه به خبرنگار مهر گفت: بخش زیادی از آب شرب در استان از سفره‌های زیرزمینی تأمین شده و برای میان و بلندمدت برنامه ریزی شده از ظرفیت سدها استفاده کنیم و بخشی از آب شرب استان هم در افق ۱۴۲۵ باید از طریق شیرین سازی آب دریا تأمین شود.
سیدمحسن حسینی افزود: پیگیری‌های زیادی را در خصوص اخذ مجوزهای شیرین سازی آب دریا، از سال‌های قبل به ویژه از نیمه دوم سال ۹۹ انجام دادیم و بر همین اساس با مجوز شیرین سازی ۳۲ میلیون مترمکعب برای تأمین نیاز شرب موافقت شده است.
حسینی با بیان اینکه درخواست استان تا ۵۰ میلیون مترمکعب است، اضافه کرد: برای بقیه این درخواست هم تأکید شده با قید فوریت نسبت به مشخص کردن منابع و مصارف در افق ۱۴۲۵ با استفاده از سندهای بالادستی مختلفی که در زمینه آب وجود دارد، مطالعات لازم انجام شود. وی گفت: شرکت آب منطقه‌ای استان و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور برای باقی مانده این تخصیص باید اقدامات تکمیلی را انجام دهند تا مجوز باقیمانده این درخواست هم صادر شود.
طبق گفته حسینی این آب در شهرستان‌های غرب استان از جمله بندرترکمن، گمیشان، کردکوی، بندرگز، آق قلا و گرگان مورد استفاده قرار خواهد گرفت. وی ادامه داد: این پروژه فعلاً در حد مجوز بوده و مطالعات و بررسی‌های آن به زودی آغاز خواهد شد.
حسینی افزود: در سفر رئیس سازمان برنامه و بودجه به استان تقاضای اعتبار مطالعاتی شد که شفاهاً مورد موافقت قرار گرفت و در حال پیگیری هستیم تا مطالعات زیست محیطی، فنی، اجتماعی و غیره انجام شود. وی در جواب سوالاتی همچون محل برداشت آب، نحوه شیرین سازی، قیمت تمام شده و غیره گفت که این مؤلفه‌ها در مطالعات مشخص می‌شود.
مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان گفت: همزمان هم به دنبال یافتن سرمایه گذار هستیم تا اگر سرمایه گذار قابلی پیدا شد مطالعات هم توسط او انجام شود.
حسینی در خصوص اینکه مقرر شده بود یک شرکت در اوایل دهه ۹۰ شیرین سازی آب دریا را در گمیشان آغاز کند، گفت: این شرکت تاکنون اقدامی انجام نداده است. شیرین سازی آب دریا یکی از راه‌هایی است که می‌تواند بخشی از آب شرب مورد نیاز گلستان را تأمین کند اما باید تمام ملاحظات اجتماعی و زیست محیطی آن در نظر گرفته شده تا آسیبی به این پهنه آبی وارد نشود.